Het SER-advies en de politiek over jouw onderneming….

Terwijl de kabinetsformatie nog steeds een wankel proces is, komen vanuit allerlei maatschappelijke organisaties aanbevelingen en wensenlijstjes. De Sociaal Economische Raad heeft enkele maanden gestudeerd op het “Rapport Borstlap” over modernisering van de arbeidsmarkt en komt nu met aanbevelingen voor nieuw kabinetsbeleid. Wat is het resultaat en wat betekent dit voor jouw zorg-onderneming?

De ver-van-mijn-bed-show.
De meeste zelfstandigen hebben amper belangstelling voor politieke dossiers over arbeidsmarkt. Toch raakt het “ons” wel degelijk. Pas als er nieuwe verplichtingen op ons afkomen worden we wakker, en meestal schieten we dan in de verweer-stand: we zijn dan tegen, maar we weten ook niet waar we vóór zijn. Daarom toch maar even de klok gelijk zetten, zodat je weet waar “zij” over beslissen als het gaat over “wij” zorgverleners.

Eerst even over de SER
Wist je dat jij direct vertegenwoordigd bent in de SER?  Een van de ‘stoelen’ wordt bemand door PZO, onze belangenorganisatie in Den Haag. In jouw lidmaatschap van De Zorgprofessional zit ook het lidmaatschap van het Platform Zelfstandig Ondernemers” (PZO). Sterker nog: wij zitten zelfs in het bestuur van PZO om zo dicht mogelijk bij de bron mee te denken en mee te praten bij de ingewikkelde dossiers rondom zelfstandig ondernemerschap. Levert dat iets op? Soms wel, soms niet. PZO maakt het mogelijk dat wij direct binnen VWS gesprekspartners vinden en dat heeft soms resultaat. Maar VWS gaat weer niet over de arbeidsmarkt…

En dan: wat is het voorstel van de SER
Misschien eerst even ophelderen waar het over ging. De belastingdienst vindt iets over de randvoorwaarden voor de definitie van zelfstandigheid. Dat zijn er ruwweg tien. Er zijn momenteel twee “gereedschappen” die deze criteria meetbaar willen maken: de wet DBA (deregulering arbeidsmarkt), die is bekend van de “modelovereenkomsten” die jij met opdrachtgevers kunt afsluiten.
Als tweede de “webmodule”, iets minder bekend, maar voor opdrachtgevers, die zekerheid willen hebben over de juridische status van een overeenkomst met jou, kiezen vaak de webmodule als toets. Vooral zorginstellingen en intermediairs zullen de webmodule raadplegen om te zien hoe zij het beste met jou kunnen samenwerken. En dan de uitsmijter: de belastingdienst heeft de handhaving van de wet DBA opgeschort, en de webmodule is nooit verder gekomen dan een experiment in de testfase. Gebakken lucht of onvermogen? Ja, zelfstandig ondernemerschap is te ingewikkeld om door een matrijs te halen. Voorlopig zijn wij allemaal vogelvrij verklaard.

Dus: vrijheid blijheid?
Vergeet het maar. Er wordt nog steeds aan onze stoelpoten gezaagd. Zo vinden de “sociale partners” dat de ZZP’er slachtoffer is van te lage tarieven, een onverzekerd bestaan, geen pensioenopbouw, en nog andere zaken waar zij zich “zorgen’ over maken. Het vreemde is dat werkgevers de ZZP’er juist te duur vinden, maar toch liever van losse arbeidskarachten gebruik maken dan van vast personeel.
Belangen en motieven zijn dus nogal variabel en daarmee komt een degelijk beleid over zelfstandig ondernemerschap al jarenlang niet van de grond.

Dus: wat wil de SER?
Het rapport van de SER gaat over een ‘duurzame brede welvaart” voor alle werkenden. Betere arbeidsvoorwaarden voor zowel vast als flex en ZZP zijn daar onderdeel van. Omdat laatste kort samen te vatten: alle partijen in dit multidisciplinaire gezelschap hebben een soort werkbaar en haalbaar pakket samengesteld:
- een verplichte Arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV), door de overheid in te stellen (niet-commercieel)
- een rechtsvermoeden van werknemerschap als je tarief zo’n €30 à €35 bedraagt
- meer duidelijkheid over de contractvoorwaarden van vast, flex en ZZP.

Is PZO tevreden?
Ja, uitwassen aan de onderkant van de arbeidsmarkt moeten aangepakt worden. En ZZP’ers hebben enorm veel baat bij duidelijkheid over de juiste arbeidsverhouding en de fiscaliteit.
En de andere ZZP-organisaties?
ZZP Nederland en VZN (de nieuwe Verenging Zelfstandige Nederland) mekkeren dat zij niet aan tafel zaten dat ‘dus’ de ZZP’er geen stem had. Ook Roos Wouters die af en toe een radicaal geluid laat horen zit in die protest-modus. Zij vinden nog steeds dat “Dé ZZP’er” gewoon tegen is: tegen een minimum uurtarief en een tegen verplichte AOV en tegen een verplichte pensioenopbouw. Dat zou blijken uit enquêtes. Zo kom je geen stap verder in de polder, en blijf je als onwillige gesprekspartner buiten spel.

En wat vinden wij als coöperatie?
Wij vinden dat de DBA-Modelovereenkomst een bruikbaar instrument is en dat deze meer rechtszekerheid zou kunnen krijgen. Want: in sommige coöperaties lijkt het of je onderaannemer bent: de coöperatie neemt de zorg aan en jij wordt uitvoerder. Wij hebben dit omgedraaid: jij bent de zorgaanbieder en wij de collectieve inkooporganisatie. Maar geen van beide modellen is duurzaam erkend en dat brengt zowel rechtsongelijkheid als onzekerheid binnen de coöperaties.
Wij zijn dus voor een betere regelgeving.

Wij zijn ook voor een verplichte AOV, het is gewoon onverantwoord om met passie en hoge inzet goede zorg te bieden zonder goed over je eigen zorgvraag na te denken. Continuïteit van zorg voor de cliënt weten we meestal wel te borgen, maar continuïteit van je ondernemerschap is daarbij minstens zo belangrijk. En omdat een AOV meestal (te) duur is, zijn wij voorstander van een niet-commercieel collectief fonds bij de overheid.

En dan het uurtarief. Prima punt om dit als maatstaf op 30 of 35 euro te zetten, minder is gewoon niet realistisch. Maar bij sommige branches is het nog minder dan de helft! Hoe kun je daar een onderneming voor bedrijven? Wij lazen bij een ZZP-adviesorganisatie dat in de zorg 20 euro een gemiddelde is. Dat kan niet waar zijn! In de zorg is het ‘tarief’; een heel ander fenomeen dan je kostprijs + marge: meestal ligt het tarief vast. Volgens de fiscus is dat een krachtig minpunt: je zou over je tarief vrij moeten kunnen onderhandelen. Maar daar knelt weer de werkelijkheid: elke sector heeft een eigen dynamiek. Maar een sectoraal gedifferentieerd beleid is politiek niet haalbaar.

En wat vind jij?
Als je dit korte, en zeer incomplete, verslag gelezen hebt blijven er vast vragen over. Stel ze gerust, want je bent lid van De Zorgprofessional, en daarmee ook van PZO.
Wij hebben een stoelpootje binnen de SER.

Karel Hoenderdos
Meedenker.